مفهوم ضرر ناپایدار (impermanent loss)

ضرر ناپایدار یکی از مسائل مهم و حساس در حوزه سرمایه‌گذاری در دنیای مالی غیرمتمرکز یا Defi است. وقتی که یک سرمایه‌گذار در دنیای رمزارزهای دیجیتال و به ویژه در فعالیت‌های استخراج ماینینگ یا تجارت Defi شرکت می‌کند، ممکن است با این مفهوم روبرو شوند.

ضرر ناپایدار اتفاق می‌افتد زمانی که قیمت ارز دیجیتال، که شما خریداری کرده‌اید و در استخر نقدینگی (لایکویدیتی پروایدر) سرمایه گذاری کرده‌اید، تغییر می‌کند. این تغییرات ممکن است به شدت موثر بر سودآوری شما باشند، به خصوص زمانی که ارزهای مورد نظر شما در استخر نقدینگی به نسبت همدیگر تغییرات قیمتی را تجربه می‌کنند. هرچه اختلاف قیمت ارز نسبت به زمان خریداری و استخراج آن بیشتر باشد، ضرر ناپایدار نیز بیشتر خواهد بود.

برای فهم بهتر، فرض کنید شما یک مبادله‌گر Defi هستید و ارز A و B را به تساوی یکدیگر دریافت کرده‌اید. شما این دو ارز را در یک استخر نقدینگی قرار داده‌اید. اگر قیمت ارز A نسبت به ارز B تغییر کند، معادله ارزش ارزها در استخر نقدینگی تغییر می‌کند و شما ممکن است با ضرر ناپایدار مواجه شوید.

برای کاهش این نوع ضرر، برخی راهکارها وجود دارد که از جمله استفاده از روش‌های دیورسیفیکیشن (تنوع در سرمایه‌گذاری)، استفاده از ابزارهای هدجینگ (حفاظت از ریسک با استفاده از معاملات معکوس)، یا انتخاب استراتژی‌های متنوع و بازدهی متعادل می‌باشد.

در کل، آگاهی از این مفهوم بسیار حیاتی است و سرمایه‌گذاران در دنیای پرنوسانی ارزهای دیجیتال باید به دقت به این مسئله توجه کنند تا بتوانند ریسک‌های مرتبط با ضرر ناپایدار را مدیریت کرده و استراتژی‌های مناسب برای حفظ سرمایه خود در معرض نوسانات بازار انجام دهند.

( در مقاله شبکه P2P به طور کامل درمورد شبکه های همتا به همتا و نحوه کارکرد آن ها توضیح داده شده است )

آشنایی با اصطلاحات کلیدی

در حوزه ارزهای دیجیتال و DeFi (فاینانس غیرمتمرکز)، آشنایی با اصطلاحات کلیدی بسیار اساسی است. پیش از بحث در مورد ضرر ناپایدار، باید با چند اصطلاح مهم و رایج در این عرصه آشنا شوید. این اصطلاحات، اصطلاحاتی است که به طور مکرر در مباحث و فعالیت‌های مرتبط با ارزهای دیجیتال به کار می‌روند.

1. پروژه دیفای (DeFi): این عبارت مخفف “Decentralized Finance” است که به معنای “فاینانس غیرمتمرکز” می‌باشد. هدف اصلی این پروژه‌ها از جمله DeFi، حذف واسطه‌ها از معاملات مالی است. این پروژه‌ها معمولاً بر پایه بلاک‌چین اتریوم و یا زنجیره‌های هوشمند بایننس فعالیت می‌کنند.
2. استخر نقدینگی (Liquidity Pool): در دنیای ارزهای دیجیتال، نیاز به یک فضایی دارید که دارایی نقد خود را به ارزهای دیجیتال تبدیل کنید. این فضا به عنوان یک فضای امن و خصوصی برای تأمین سرمایه‌تان در نظر گرفته می‌شود و استفاده از استخرهای نقدینگی در اکسچنج‌های غیرمتمرکز بسیار معمول است.
3. اکسچنج‌های غیرمتمرکز (DEX): این اکسچنج‌ها که به اختصار DEX نیز شناخته می‌شوند، مخفف عبارت “Decentralized Exchange” هستند. ویژگی اصلی این اکسچنج‌ها، کاهش پیچیدگی و بالا بودن امنیت آن‌ها است که احتمال هک شدن آن‌ها را به حداقل می‌رساند.
4. بازار ساز خودکار (AMM): این بازارها که به عنوان “Automated Market Maker” معروفند، در پروژه‌های DeFi و اکسچنج‌های غیرمتمرکز ایجاد می‌شوند. در این بازارها، شما به دلیل تأمین نقدینگی در ارزهای دیجیتال، کارمزد دریافت می‌کنید.

از این اصطلاحات برای درک عمیق‌تر و انجام بهتر معاملات و فعالیت‌های مرتبط با دنیای ارزهای دیجیتال استفاده می‌شود. همچنین، فهم کامل این اصطلاحات به شما کمک می‌کند تا بتوانید بهترین تصمیمات را در این بازار پویا و پرنوسان ارزهای دیجیتال بگیرید و از ریسک‌های مرتبط با آن‌ها پیشگیری کنید.

چگونگی به وجود آمدن ضرر ناپایدار

ضرر ناپایدار در فعالیت‌های مرتبط با استخرهای نقدینگی به عنوان یک پدیده‌ای طبیعی و اتفاقی به وجود می‌آید که ناشی از تفاوت قیمت بین توکن‌های موجود در استخر نقدینگی و قیمت واقعی توکن‌ها در بازار جهانی است.

فرض کنید یک فرد 1 اتریوم و 100 دای را به ترتیب با نسبت مقداری در یک استخر نقدینگی قرار داده باشد که در آن هر واحد اتریوم با 100 واحد دای برابری قیمتی داشته باشد. این فرد با این سرمایه‌گذاری ارزشی معادل 200 دلاری دارد که از جمع مقدار دو توکن بدست آمده است. در کل استخر نقدینگی مملو از 10 اتریوم و 1000 دای است که به طور کلی ارزش آن 10000 دلار است و این فرد 10٪ از مجموع سرمایه استخر را دارد.

حال فرض کنید ارزش هر اتریوم به 400 دای افزایش پیدا کرده باشد. در این حالت، معامله‌گران آربیتراژ شروع به افزودن دای به استخر و برداشت اتریوم می‌کنند. نتیجه این عمل، تغییر نسبت میان ارزش دو توکن در استخر نقدینگی و ایجاد اتریوم و دای جدید با مقادیر 5 اتریوم و 2000 دای است.

اگر این فرد قصد برداشت سرمایه‌اش از استخر را داشته باشد، می‌تواند 0.5 اتریوم و 200 دای (که معادل 400 دلار است) برداشت کند و سود خوبی کسب کند. اما اگر این فرد تصمیم به نگه‌داشتن 1 اتریوم و 100 دای داشته باشد، ارزش دولاری این توکن‌ها به 500 دلار رسیده ولی به دلیل ضرر ناپایدار ارزش دارایی‌هایش به 400 دلار کاهش می‌یابد.

به طور خلاصه، در این مثال، با وجود افزایش ارزش اتریوم و دای در بازار جهانی، فرد با نگه‌داشتن توکن‌هایش در استخر نقدینگی ممکن بوده باشد ضرر ناپایداری را تجربه کند. به عبارت دیگر، اگرچه ارزش توکن‌هایش افزایش یافته بود، اما سرمایه‌گذاری در استخر نقدینگی باعث کاهش ارزش دارایی‌هایش شده بود.

محاسبه ضرر ناپایدار

برای محاسبه ضرر ناپایدار در فعالیت‌های مرتبط با ارزهای رمزنگاری، می‌توانید به سرمایه‌گذاری و عملکرد نسبت ارزهای مختلف در استخرهای نقدینگی توجه کنید. این ضرر بیشتر به نوع رفتار و انتقال سرمایه گذاران در استخر نقدینگی وابسته است.

به عنوان مثال، فرض کنید یک سرمایه‌گذار خواهان واریز معادله‌ای از Ethereum (ETH) و DAI به استخر نقدینگی باشد. فرض کنید که نسبت سرمایه‌گذاری متعادل است و قیمت یک DAI به 1 دلار است. در این حالت، بر اساس فرمول AMM (X * Y = K)، کیفیت کل در استخر نقدینگی به ارزش 100 می‌رسد.

در صورتی که نقدینگی وارد استخر شده باشد و بر اساس نوسانات قیمت در بازار، سرمایه‌گذاران ممکن است سعی کنند به قیمت‌های پایین‌تری از بازار جهانی خریداری کنند. این عمل منجر به کاهش ارزش یکی از ارزها در مقابل ارز دیگر می‌شود.

در نهایت، وقتی که سرمایه‌گذاران به سطح اشباع می‌رسند و از سپرده‌ها برداشت می‌کنند، این عمل منجر به تفاوت در ارزش دو دارایی در استخر نقدینگی می‌شود. این تفاوت در ارزش به عنوان ضرر ناپایدار شناخته می‌شود که به دلیل نوسانات بازار و عملکرد سرمایه‌گذاران در استخر نقدینگی رخ می‌دهد.

به طور کلی، محاسبه ضرر ناپایدار از رابطه بین سرمایه‌گذاری اولیه و نسبت ارزها در استخرهای نقدینگی برمی‌آید و از تغییرات قیمت‌ها در بازارهای جهانی نیز تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد که ممکن است تأثیر بسیاری را بر سرمایه‌گذاری داشته باشد.

نحوه تخمین ضرر ناپایدار

در حالی که ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) یک مفهوم اساسی در دنیای تبادلات دارایی‌های دیجیتال است، تخمین زدن این نوع ضرر می‌تواند برای سرمایه‌گذاران کارساز و مهم باشد. برای این کار، می‌توانید با استفاده از فرمول‌های زیر به سادگی مقدار ضرر ناپایدار را برآورد کنید. البته باید توجه داشت که این محاسبات به محاسبه کارمزد و هزینه‌های مرتبط با معاملات نمی‌پردازند.

• اگر نسبت تغییر قیمت به 1.25 برسد، باعث می‌شود که 0.6 درصد از دارایی‌های شما در معرض ضرر قرار بگیرد.

• اگر نسبت تغییر قیمت به 1.5 برسد، احتمال ضرر به 2 درصد افزایش پیدا می‌کند.

• اگر نسبت تغییر قیمت به 1.75 برسد، ضرر به 3.8 درصد افزایش می‌یابد.

• اگر نسبت تغییر قیمت به 2 برسد، این باعث می‌شود که ضرر به 5.7 درصد از دارایی‌های شما افزایش یابد.

• اگر نسبت تغییر قیمت به 3 برسد، این باعث می‌شود که 13.4 درصد از دارایی‌های شما در معرض ضرر قرار بگیرد.

• اگر نسبت تغییر قیمت به 4 برسد، احتمال ضرر به 20 درصد افزایش پیدا می‌کند.

• اگر نسبت تغییر قیمت به 5 برسد، ضرر به 25.5 درصد از دارایی‌های شما افزایش می‌یابد.

با استفاده از این فرمول‌ها، سرمایه‌گذاران می‌توانند تقریبی از میزان ضرر ناپایدار متوقع خود را در مواجهه با تغییرات قیمت داشته باشند. این تخمینات به آن‌ها کمک می‌کند تا بهترین تصمیمات را درباره حفظ دارایی‌ها یا شرکت در استخرهای نقدینگی ارزهای دیجیتال بگیرند. این اطلاعات به عنوان یک راهنمای مهم برای تصمیم‌گیری در مورد فعالیت‌های سرمایه‌گذاری در دنیای رمزارزها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

خطرات ارائه نقدینگی به AMM

وقتی که به فکر واریز وجوه خود به یک بازار ساز خودکار هستید، باید از خطرات و ریسک‌های مربوط به این نوع فعالیت آگاه باشید. برخی از استخرهای نقدینگی AMM نسبت به دیگران به شدت آسیب‌پذیر هستند و ممکن است موجب زیان و خسارت شما شوند. این استخرها، اگر دارایی‌های غیر پایداری را در اختیار داشته باشند، باعث افزایش احتمال ضرر دائمی برای شما می‌شوند.

یکی از نکات حائز اهمیت در اینجا این است که با واریز مقادیر کمتر، ابتدا از این بازارها شروع کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا به طور دقیق‌تر و با دقت‌تری به بازدهی این استخرها نگاه کنید و میزان ریسک و ضرر ممکن را بسنجید. همچنین، مهم است که بازار ساز خودکار مورد نظرتان را با دقت بررسی کنید و از آن که آزموده و قابل اعتماد باشد، اطمینان حاصل کنید.

زیرا برخی از این استخرها ممکن است اطلاعات غلط یا وعده‌هایی که صحت ندارند را به شما ارائه دهند که می‌تواند به خطر انداختن سرمایه‌گذاری شما منجر شود. ریسک و خطرات مربوط به این نوع بازارها قابل توجه و بسیار بیشتر از سایر بازارهای معمولی است و این نکته نیز باید به‌طور دقیق در نظر گرفته شود.

چه زمانی ضرر ناپایدار دائمی می‌شود؟

زمانی که می‌توان ضرر ناپایدار را به عنوان یک وضعیت دائمی در سرمایه‌گذاری تعریف کرد، بر اساس چندین عامل اتفاق می‌افتد که باید در نظر گرفته شوند.

مهم‌ترین عامل مرتبط با این موضوع، رفتار معامله‌گر در واکنش به تغییرات قیمتی است که در بازار دیجیتال رخ می‌دهد. برای جلوگیری از تبعات ضرر ناپایدار، معامله‌گران باید به تحلیل‌های تخصصی و دقیقی از وضعیت بازارها واکنش نشان دهند. این موضوع به هنگام خرید و فروش ارزهای دیجیتال و همچنین وقتی در استخرهای نقدینگی فعالیت می‌کنند بسیار حائز اهمیت است.

یکی دیگر از عوامل مهم برای ایجاد وضعیت ضرر ناپایدار دائمی، انجام اقدامات ناگهانی و فوری پس از تغییرات قیمت است. این اقدامات ممکن است باعث افزایش احتمال ثبات ناپذیری سرمایه‌گذاری و به دنبال آن، دائمی شدن ضرر ناپایدار شود. از این رو، این مهم است که به هنگام تغییر قیمت، به سرعت و ناگهانی عمل نکنید و تصمیمات خود را با دقت بررسی کنید.

همچنین، زمانی که مقدار سرمایه‌گذاری شما بالاتر از حد مشخصی باشد، خطراتی که از برداشت در لحظه‌ی تغییر قیمت ممکن است ناشی شود را بپذیرید. بطور معمول، کارمزدهایی که از انجام معاملات ناشی می‌شود، می‌تواند این خطرات را جبران کند. از این رو، در وارد کردن وجوه به بازارهای سازمان‌یافته مانند بازار ساز خودکار “AMM”، باید مطمئن شوید که توانایی درک و پیش‌بینی پیامدهای ضررهای ناپایدار را دارید. این نکته مهم در انتخاب و استفاده از راهکارهای مناسب برای کاهش خطرات مرتبط با سرمایه‌گذاری در دنیای دیجیتالی مهم است.

چگونه می‌توان از زیان غیردائمی پیشگیری کرد؟

در بازارهایی که دارای نوسانات هستند، زیان ناپایدار به عنوان یک واقعیت معمولی در نظر گرفته می‌شود. وقتی یک سرمایه‌گذار سهام خود را در یک استخر نقدینگی نگه داشته باشد، این موضوع زیان ناپایدار را به همراه دارد. با وجود این موقعیت، قیمت مبادلات ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات بازار همیشه در حال تغییر است. بسیاری از افراد با آموزش و یادگیری اصول Defi، این روش‌ها را به خوبی می‌شناسند. با این حال، می‌توان با اتخاذ چندین راهکار دیگر به شدت از وقوع زیان غیردائمی جلوگیری کرد.

• کارمزدهای معاملات و نقش آن در کاهش زیان غیردائمی

یکی از مهمترین عوامل برای کاهش زیان ناپایدار و جلوگیری از آن، اهمیت کارمزدهای معاملاتی در استخرهای نقدینگی است. کارمزد معاملات هزینه‌ای است که از معامله‌گران دریافت می‌شود و به عنوان بخشی از ارزش استخر به منظور تسهیل و مدیریت صحیح استفاده می‌شود. واقعیت این است که با جمع‌آوری کارمزدهای معاملاتی بیشتر، احتمال زیان غیردائمی کاهش می‌یابد.

زمانی که کارمزدهای معاملاتی به میزان کافی جمع‌آوری می‌شوند، این مقدار می‌تواند به عنوان یک فاکتور محافظتی علیه زیان ناپایدار عمل کند. این اعتبارات جمع‌آوری شده می‌توانند به دلیل هزینه‌های انجام معاملات، اختلافات قیمتی و یا دیگر عوامل مختلف در استخر نقدینگی برای مدیریت بهینه استفاده شوند. در واقع، این کارمزدها می‌توانند به‌عنوان یک نوع انعطاف‌پذیری و پشتیبانی مالی برای استخرهای نقدینگی عمل کنند تا در مواجهه با نوسانات بازار و کاهش زیان‌های ناشی از آن‌ها، تعادلی را فراهم کنند.

به‌طور کلی، استفاده مناسب از کارمزدهای معاملاتی می‌تواند به مدیریت مناسب و کاهش خطرات ناشی از زیان‌های ناپایدار کمک کند و به سرمایه‌گذاران کمک کند تا با اطمینان بیشتر وارد بازار شوند و از تأثیرات ناشی از نوسانات قیمت‌ها کاسته شود.

• کنترل ضرر ناپایدار از طریق حفظ نوسانات کم

به منظور جلوگیری از زیان ناپایدار در دنیای ارزهای دیجیتال، تحلیل و انتخاب مناسب جفت ارزها می‌تواند کمک کننده باشد. ضرر ناپایدار عمدتا در سرمایه‌گذاری‌هایی اتفاق می‌افتد که ارزهای دیجیتال دارای نوسانات شدیدی هستند. اما با انتخاب ارزهای دیجیتال با تغییرات قیمت کمتر، می‌توان از وقوع زیان ناپایدار جلوگیری کرد. به عنوان مثال، جفت ارزهایی مانند DAI و USDT دارای نوسان کمتری هستند و این می‌تواند در کنترل ضررهای ناپایدار مؤثر باشد.

به‌طور معمول، این ارزهای رمزپایه باید تقریباً به همان قیمت معادلی دسترسی داشته باشند. این موضوع باعث می‌شود تا سرمایه‌گذاران بتوانند حرکات قیمت بین ارزهای دیجیتال را به دقت تحلیل کنند. اگرچه وجود نوسانات قیمت یک ارز ممکن است به نظر غیرممکن بیاید، اما در واقع، این می‌تواند به طور مؤثری از زیان ناپایدار جلوگیری کند. به همین دلیل، حفظ نوسانات کم در جفت ارزهای دیجیتال می‌تواند به‌عنوان یک راهکار اساسی برای کاهش یا حتی جلوگیری از زیان‌های ناپایدار عمل کند.

• پیچیدگی و ضررهای غیر دائمی در استخرهای تصفیه شده

در دنیای ارزهای دیجیتال، برخی عوامل می‌توانند منجر به ضررهای ناپایدار شوند که به سادگی قابل پیش‌بینی نیستند. یکی از عوامل اصلی در ایجاد این ضررها، پیچیدگی در استخرهای نقدینگی است که معمولاً به دلیل تقسیم یکسان و برابر دارایی‌ها در این استخرها رخ می‌دهد. برای حل این مشکل، صرافی‌های غیرمتمرکز اقداماتی انجام می‌دهند و از نسبت‌های متنوع استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنند تا اثرات نامطلوب را کاهش دهند.

یکی از صرافی‌های غیرمتمرکز که از این روش بهره می‌برد، Balancer است. آنها استخرهای نقدینگی را با تنوع دارایی‌های دیجیتال ارائه می‌دهند. با در نظر گرفتن رفتار نسبت‌های ارزهای دیجیتال، تغییرات قیمت عموماً دارای نسبت‌های بالاتری هستند که می‌توانند از وقوع ضررهای غیر دائمی جلوگیری کنند. این استراتژی می‌تواند باعث کاهش میزان ضرر در مقایسه با استخرهای نقدینگی با تقسیم مساوی شود.

جهت ورود و ثبت نام در صرافی بینگ ایکس کلیک کنید