ژاپن، یک کشور در ساحل شرقی آسیا است که بر زمینه‌ای از جزایر تراکم یافته و در اقیانوس آرام واقع شده است. پایتخت این کشور، توکیو نام دارد و با جمعیت فراوان خود از جمله پرجمعیت‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود.

ژاپن به دلیل داشتن یک اقتصاد با تولید ناخالص ملی بالا به عنوان یکی از قدرت‌های بزرگ در منطقه آسیا و حتی در سطح جهان شناخته می‌شود.

این کشور توانسته است با وجود محدودیت‌هایی نظیر ساختار جغرافیایی جزیره‌ای و نیز محدودیت‌های موجود در منابع طبیعی و خاک، با بهره‌گیری از فناوری پیشرفته و جلب سرمایه‌گذاری‌های قوی، یک اقتصاد قوی و پیشرفته را در دست داشته باشد.

از این رو، معرفی بازار بورس توکیو به عنوان یکی از ارکان مهم این اقتصاد قدرتمند امری حیاتی است.

بازار بورس ژاپن (توکیو)

بازار بورس توکیو یکی از بزرگترین و پویاترین بازارهای مالی جهان می‌باشد که در آن انواع مختلفی از اوراق بهادار و اوراق مالی تجارت می‌شود. این بازار نه تنها در داخل ژاپن بلکه به عنوان یکی از مراکز مالی بین‌المللی نیز شناخته می‌شود.

بازار بورس توکیو به عنوان مکانی برای خرید و فروش اوراق بهادار متنوعی از جمله سهام، اوراق مشارکت، اوراق تسهیلات و مشتقات مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این بازار تأثیر مستقیمی بر اقتصاد ژاپن داشته و از طریق نمایان‌ترین شاخص بازار بورس توکیو به نام “نیکای” تغییرات اقتصادی و مالی را نشان می‌دهد.

بازار بورس توکیو به عنوان یکی از ستون‌های اصلی اقتصاد ژاپن و تاثیرگذارترین بازار در آسیا با تاریخ و تجربه بالا، به عنوان مکانی برای سرمایه‌گذاری و تجارت اوراق بهادار در این کشور و منطقه مورد توجه بسیاری از سرمایه‌گذاران و تجارت‌های بین‌المللی قرار دارد.

(در مقاله بازار بورس سیدنی میتوانید بیشتر در مورد بازار بورس اوراق بهادار سیدنی اطلاعات کسب کنید)

تاریخچه بازار بورس اوراق بهادار توکیو

قبل از جنگ

بورس اوراق بهادار توکیو به عنوان یکی از مهمترین نقاط تجارت و سرمایه‌گذاری در ژاپن و جهان شناخته می‌شود. تاریخچه این بازار به سال 1878 بازمی‌گردد، زمانی که با نام Tokyo Kabushiki Torihikijo تأسیس شد. این بازار زیر نظر وزیر دارایی و دارایی آن زمان تأسیس شد و تجارت اوراق بهادار در آن به تاریخ 1 ژوئن 1878 آغاز شد.

پس از جنگ

با پایان جنگ جهانی دوم، بورس اوراق بهادار توکیو تغییرات مهمی را تجربه کرد. در سال 1943، این بورس با یازده بورس دیگر در شهرهای مختلف ژاپن ترکیب شد و یک بورس اوراق بهادار ژاپنی به نام Nippon Shoken Torihikisho  تشکیل داد. اما پس از بمباران هیروشیما در سال 1945، این بورس به تعطیلی اعلام شد.

بورس اوراق بهادار توکیو به شکل فعلی خود در 16 مه 1949 بازگشایی شد. این تغییرات در نام و قوانین بازار اوراق بهادار مهمی بودند و به بازار توانایی ارتقاء و گسترش را داد.

دوره بزرگی از رشد بازار بورس اوراق بهادار توکیو بین سال‌های 1983 تا 1990 به وقوع پیوست. در سال 1990، این بازار بیش از 60 درصد از ارزش بازار سهام جهان را در اختیار داشت، اما پس از آن به شدت کاهش یافت و به عنوان یکی از چهارمین بازارهای بزرگ جهان از نظر ارزش بازار رتبه‌بندی شد.

ساختمان جدید بورس اوراق بهادار توکیو در سال 1988 افتتاح شد و تالار معاملات در سال 1999 بسته شد تا بازار بتواند به تجارت الکترونیکی گام بردارد. به این منظور، مرکز تجاری جدیدی به نام TSE Arrows در سال 2000 ایجاد شد. در سال 2010، بازار بورس اوراق بهادار توکیو تکنولوژی Arrowhead را به کار گرفت.

در سال 2001، بورس اوراق بهادار توکیو خود را به‌عنوان یک شرکت سهامی بازسازی کرد و از آن پس به‌عنوان یک گاایشای کابوشیکی شناخته شد. این تغییر ساختاری اهمیت زیادی داشت و نشان از تحولات مهم در اداره بازار اوراق بهادار توکیو دارد.

در 15 ژوئن 2007، بورس اوراق بهادار توکیو به منظور تقویت تعاملات بین‌المللی خود، 303 میلیون دلار برای به‌دست‌آوردن 4.99 درصد از سهام Singapore Exchange Ltd. پرداخت کرد.

باید ذکر کرد که بورس اوراق بهادار توکیو و بورس اوراق بهادار لندن (LSE) در توسعه مشترک محصولات معامله شده و فناوری سهام همکاری می‌کنند، که این همکاری با داغ شدن رقابت بین‌المللی، به تقویت بازارهای مالی جهانی کمک می‌کند. در جولای 2008، LSE و TSE اعلام کردند که یک بازار سرمایه‌گذاری مشترک جدید در توکیو تأسیس خواهد شد که بر اساس بازار سرمایه‌گذاری جایگزین LSE (AIM) خواهد بود.

نگاهی به اقتصاد ژاپن

اقتصاد ژاپن به عنوان یکی از بزرگترین و پیشرفته‌ترین اقتصادهای جهان شناخته می‌شود. این کشور در زمینه تولید ناخالص داخلی (GDP) در رده سوم جهان قرار دارد، که نشان از قدرت و حجم اقتصادی ژاپن است. با این حال، این موفقیت اقتصادی ژاپن به میزان متناسب با منابع طبیعی محدود کشور وابسته نیست.

اقتصاد ژاپن از طریق سرمایه‌گذاری در تکنولوژی پیشرفته و صنعت‌های مختلف به وجود آمده است. این کشور به دلیل نیروی انسانی با استعداد و کارآمد، بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته، و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، توانسته است در صنایع مختلف مانند صنعت خودروسازی، تجهیزات الکترونیکی، ابزار صنعتی، و سایر صنایع بزرگی به عنوان یکی از رهبران جهانی شناخته شود.

این توانایی در تولید محصولات با کیفیت و پایداری در بازار جهانی، به ژاپن اجازه داده تا در مسابقه بین‌المللی به موفقیت دست یابد.

روند رشد اقتصادی ژاپن تاکنون نسبتاً پایدار بوده و تلاطمات شدیدی را تجربه نکرده است. این استحکام اقتصادی به تنهایی نتیجه سیاست‌های مدیریتی مؤثر و همچنین توانایی تنظیم و کنترل اقتصادی کشور است. بانک‌های بزرگ ژاپن نیز به دلیل قدمت و اعتبار بالا، تمایل بیشتری به ارائه وام به شرکت‌ها و سازمان‌های ژاپنی دارند.

باید توجه داشت که شیوع ویروس کرونا (COVID-19) به ژاپن نیز آسیب‌های اقتصادی نسبتاً شدیدی را به دنبال داشته است. این ویروس با تأثیر بر بخش‌های اقتصادی مختلف، از جمله گردشگری و تولید، به اقتصاد ژاپن ضربه زده و ژاپن را به دنبال راه‌حل‌هایی برای مواجهه با این چالش قرار داده است. با این حال، تاریخچه موفقیت و اقتصاد پایدار ژاپن نشان می‌دهد که این کشور توانایی بازیابی و تقویت اقتصادی را دارد.

ساختار بورس ژاپن

بورس ژاپن، یکی از بزرگترین بازارهای مالی جهان، دارای ساختاری پیچیده و متنوع است که شامل چندین بخش و زیربخش مختلف می‌شود. در ادامه، ساختار این بازار را معرفی می‌کنیم:

1. بازار اصلی و بازار دوم

   – بازار اصلی (First Section): در این بازار، شرکت‌های بزرگ و با تاریخچه قوی معاملات می‌کنند. این بازار از سال 1949 شروع به فعالیت کرده و شرکت‌های مختلفی را در خود جای داده است.

   – بازار دوم (Second Section): در این بازار، شرکت‌های متوسط اندازه فعالیت می‌کنند. این بازار از سال 1961 به فعالیت پرداخته و برای شرکت‌های کمتر بزرگتر از بازار اصلی، امکان معامله فراهم می‌کند.

2. بازار شرکت‌های استارتاپی

   – Mothers: این بازار برای شرکت‌های نوظهور با پتانسیل رشد بالا تاسیس شده است و از سال 1991 به معاملات می‌پردازد.

   – Jasdaq: برای شرکت‌های نوظهور با رشد استاندارد ایجاد شده و به معاملات از سال‌های پیش‌تر از Mothers مشغول است.

3. Tokyo Pro Market: این بازار به عنوان بازاری مختص سرمایه‌گذاران حرفه‌ای شناخته می‌شود و برای شرکت‌های کوچکتر و نوپا ایجاد شده است.

این تقسیم‌بندی‌ها مشتمل بر الزامات پذیرش و قوانین خاص خود هستند که برای شرکت‌ها در هر بازار معین اعمال می‌شوند. به عنوان مثال، شرکت‌هایی که در بازار اصلی فعالیت می‌کنند، باید به معیارهای سختگیرانه‌تری از نظر مالی و عملکرد پایبند باشند تا در این بازار قرار گیرند.

بورس ژاپن انواع مختلفی از ابزارهای مالی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. از جمله این ابزارها می‌توان به سهام، شاخص‌ها، اوراق قرضه، کالاها، صندوق‌های تبادل معاملاتی (ETF)، و اوراق مشتقه اشاره کرد. این تنوع ابزارهای مالی به سرمایه‌گذاران امکان معامله در بخش‌های مختلف بازار را می‌دهد.

با بیش از 3700 شرکت در فهرست شرکت‌های بورسی بازار توکیو، بورس ژاپن یکی از بازارهای مالی پرتراکم جهان است و ارزش بازار کلی این شرکت‌ها به میلیاردها دلار می‌رسد. این بازار به سرمایه‌گذاران فرصت‌های گسترده‌ای برای سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهد و به عنوان یکی از مهمترین بازارهای مالی جهان شناخته می‌شود.

بورس اوساکا (OSE)

بورس اوساکا (OSE)، به عنوان یک بازار مالی مهم در ژاپن، به صورت کاملاً دیجیتالی و آنلاین فعالیت می‌کند. این بازار امکان معامله و فعالیت در زمینه بازارهای مشتقه، شرکت‌ها، و محصولات مالی را برای فعالان بازار فراهم می‌کند. در ادامه به ویژگی‌های بورس اوساکا می‌پردازیم:

1. فعالیت دیجیتالی: بورس اوساکا به عنوان یک بازار مالی تماماً دیجیتال عمل می‌کند، به این معنا که تمامی معاملات و مبادلات به صورت آنلاین و از طریق شبکه‌های کامپیوتری انجام می‌شوند. این ویژگی امکان دسترسی به بازار برای افراد و شرکت‌هایی که می‌خواهند در بازارهای مالی شرکت کنند را آسان‌تر می‌کند.

2. ابزار مشتقه: بورس اوساکا مجموعه‌ای گسترده از ابزارهای مشتقه ارائه می‌دهد. این ابزارها شامل شاخص‌های نوسان، شاخص‌های سهام داخلی و خارجی، و محصولات مالی مبتنی بر نرخ بهره می‌شوند. این ابزارها به سرمایه‌گذاران و تجارت‌کنندگان امکان معامله و حفظ تنوع در پرتفوی‌های خود را می‌دهند.

3. محصولات پرمعامله: در بورس اوساکا، تعدادی از محصولات بسیار معامله‌شده و پرمعامله تر از دیگرها هستند. به‌عنوان مثال، شاخص قیمت سهام توکیو (Tokyo Stock Price Index)، Nikkei 225 mini، و شاخص Nikkei 225، از مهم‌ترین محصولاتی هستند که در این بازار مورد معامله قرار می‌گیرند. این محصولات اطلاعات مهمی از روند بازار و عملکرد شرکت‌ها را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند.

به کلی، بورس اوساکا به عنوان یک بازار مالی پیشرفته و دیجیتالی در ژاپن شناخته می‌شود که به افراد و شرکت‌ها امکان معامله در ابزارهای مالی متنوع را ارائه می‌دهد. این بازار اهمیت ویژه‌ای در منطقه و در سطح جهانی دارد و به سرمایه‌گذاران امکان دسترسی به فرصت‌های سرمایه‌گذاری و معامله را فراهم می‌کند.

شاخص‌ بورس ژاپن

شاخص‌های بورس ژاپن نقش بسیار مهمی در نمایان کردن عملکرد و روند بازار مالی این کشور ایفا می‌کنند. در اینجا به این شاخص‌ها می‌پردازیم:

1. Nikkei 225

   – شاخص Nikkei 225 یکی از مهم‌ترین و برجسته‌ترین شاخص‌های بازار بورس ژاپن است.

   – این شاخص شامل 225 شرکت بزرگ و نمایندهی مهم بازار ژاپن می‌شود.

   – انتشار این شاخص به وسیلهٔ روزنامه اقتصادی بزرگ ژاپن به نام Nihon Keizai Shimbun انجام می‌شود.

   – مشابه شاخص Dow Jones در بازار ایالات متحده، Nikkei 225 نیز یک شاخص وزنی است که بر اساس میانگین وزنی قیمت سهام شرکت‌های مختلف محاسبه می‌شود.

2. TOPIX (Tokyo Price Index)

شاخص TOPIX (Tokyo Stock Price Index) یکی از شاخص‌های اصلی و معتبر در بازار بورس سهام توکیو (TSE) محسوب می‌شود. این شاخص نقش مهمی در نمایش عملکرد بازار سهام ژاپن ایفا می‌کند و به عنوان یکی از دو شاخص مهم در کنار Nikkei 225 شناخته می‌شود. در ادامه، ویژگی‌ها و اهمیت شاخص TOPIX توضیح داده می‌شود:

1. پوشش کامل بازار: شاخص TOPIX تمامی شرکت‌های داخلی که در بخش اصلی بازار بورس سهام توکیو (TSE) فعالیت می‌کنند را شامل می‌شود. این به این معناست که از تعداد گسترده‌ای از شرکت‌ها و صنایع در بازار سهام ژاپن اطلاعات جامعی را فراهم می‌کند.

2. محاسبه و منتشر شدن توسط TSE: شاخص TOPIX توسط خود Borsa Italiana واحد محاسبه‌ای TSE محاسبه و منتشر می‌شود. این به این شاخص اعتبار و قابلیت رسمیت می‌بخشد.

3. وزن‌دهی: در ابتدا، این شاخص بر اساس تعداد کل سهام شرکت‌ها وزن‌دهی می‌شد. اما بعداً این روش به وزن‌دهی بر اساس تعداد سهام موجود برای معامله تغییر کرد. این تغییرات مهم فنی، تأثیر مستقیمی بر وزن‌دهی شرکت‌های مختلف در این شاخص داشته است.

4. قرارداد فیوچرز: شاخص TOPIX به صورت قرارداد فیوچرز یا آتی نیز در بازار بورس اوساکا (OSE) با نماد JTPX معامله می‌شود. این امکان را به سرمایه‌گذاران می‌دهد تا به صورت آتی بر روی نقل و انتقال شاخص و معاملات آتی سهام ژاپن سرمایه‌گذاری کنند.

شاخص TOPIX به عنوان یکی از مهمترین نمایندگان بازار سهام ژاپن و اقتصاد کشور در معاملات مالی محسوب می‌شود و اطلاعات ارزشمندی از عملکرد بازار و تغییرات در آن ارائه می‌دهد. این شاخص از اهمیت ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاران، تجارت‌کنندگان، و تحلیلگران مالی برخوردار است و تغییرات در آن می‌تواند تأثیر زیادی بر روند بازار سهام و اقتصاد کلان ژاپن داشته باشد.

3. شاخص J30

   – شاخص J30 به عنوان نمایانگر عملکرد شرکت‌های صنعتی بازار ژاپن تعریف می‌شود و در این خصوص اطلاعات مهمی ارائه می‌دهد.

شاخص Nikkei 225 به عنوان یکی از مهمترین و برجسته‌ترین شاخص‌های بازار بورس ژاپن شناخته می‌شود. این شاخص به واسطه­ی وزن‌دهی متوسطی که به قیمت‌های سهام شرکت‌ها اعمال می‌شود، تغییرات در عملکرد شرکت‌های بزرگ بازار را به‌طور کامل نمایان می‌کند. به عبارت دیگر، Nikkei 225 نشان‌دهندهٔ عملکرد کلی بازار بورس ژاپن است و معتبرترین شاخص اقتصاد و بازار بورس ژاپن به حساب می‌آید. تغییر نام این شاخص از “شاخص متوسط داو جونز Nikkei” به “Nikkei” نمایانگر تأثیر و اهمیت آن در بازار ژاپن و جهانی است و نشان می‌دهد که این شاخص به‌طور گسترده توسط رسانه‌های مالی و اقتصادی مورد توجه قرار می‌گیرد.

موقعیت مکانی و زمان فعالیت بورس اوراق بهادار توکیو

بورس اوراق بهادار توکیو (Tokyo Stock Exchange یا به اختصار TSE) در مکانی مهم و برجسته واقع شده است که نقش کلیدی در بازار مالی ژاپن دارد. مرکز این بورس در منطقه “Nihonbashi Kabutochō” قرار دارد، که به عنوان محل تجمع شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بزرگترین منطقه مالی کشور ژاپن شناخته می‌شود. این موقعیت جغرافیایی استراتژیک باعث می‌شود که بورس توکیو به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز مالی جهان شناخته شود.

بورس توکیو در روزهای کاری هفته، یعنی از دوشنبه تا جمعه، طی دو جلسه معاملاتی فعالیت می‌کند. این دو جلسه به شرح زمانی زیر اداره می‌شوند:

– اولین جلسه: از ساعت 09:00 صبح تا 11:30 صبح.

– دومین جلسه: از ساعت 12:30 ظهر تا 03:00 بعد از ظهر.

البته، سایر تالارهای معاملاتی در این بازار ممکن است ساعات کاری متفاوتی داشته باشند، به ویژه تالارهای مختلفی که برای شاخص‌ها و شرکت‌های مختلف تعبیه شده‌اند.

از جمله نکات جالب در مورد بورس توکیو این است که همانند سایر بازار های مالی معتبر دنیا، در روزهای خاصی از سال تعطیل است. این روزها ممکن است شامل عید سال نو، تولد امپراطور، روزهای مرتبط با فرهنگ ژاپن، روز بنیان‌گذاری کشور و دیگر مناسبت‌های مهم ملی باشند. این تعطیلی‌ها به نوعی با فرهنگ و تقویم ملی ژاپن هماهنگ هستند. این ویژگی نشان‌دهنده تفاوت‌های فرهنگی و مذهبی میان بازارهای مالی مختلف در جهان است و به عنوان یک نکته جالب در مورد بورس توکیو مطرح می‌شود.

جهت ورود و ثبت نام در صرافی بینگ ایکس کلیک کنید